طرز تهیه چرتمه؛ خورش سنتی سمنان - عاشقان علم الکترونیک

طبخ و مزه کردن غذاهای محلی ایران، لذتی بی نظیر و وصف ناشدنی دارند. به همین منظور، امروز خبرنگاران میخواهد دستور پخت یکی از مشهورترین غذاهای سمنانی به نام چرتمه را به شما آموزش دهد تا با پخت آن در آشپزخانه، روزی متفاوت برای خود رقم بزنید.

موقعیت جغرافیایی استان سمنان، بسیار خاص و اقلیم آن، بیابانی و نیمه بیابانی است. این استان بعلاوه به دلیل شرایط آب و خاک، از موقعیت کشاورزی مطلوبی برخوردار نیست. گندم، جو، سیب زمینی، یونجه، چغندر، شبدر و پسته به عنوان محصولات کشاورزی این بخش از کشور عزیزمان شناخته می شوند. با این وجود، غذاهای استان سمنان از تنوع جالب و شگفت انگیزی برخوردار هستند.

چرتمه، یکی از خورش های محلی استان سمنان است که با استفاده از اعضای درونی بدن گوسفند از جمله دنبه و جگر سیاه پخته می گردد. از دیگر مواد تشکیل دهنده این غذای متفاوت، چرب و پرکالری می توان به سیر، ماست، نمک و ادویه های مخصوص اشاره نمود. چرتمه در واقع، یک خورش بومی و سنتی است که معمولا همراه با برنج خورده می گردد و به آن چرتمه پلو می گویند. طبخ این غذا به زمان کمی احتیاج دارد و شما می توانید به راحتی آن را در خانه درست کنید و یک مهمانی مجلسی و متفاوت با آن به راه بیندازید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• مواد لازم
• دستور پخت
• نکات مهم برای طبخ چرتمه
• فواید و معایب استفاده از جگر
• سفر به استان سمنان با طعم چرتمه

مواد لازم

برای 4 نفر

• 500 گرم جگر سیاه گوسفندی ریز خردشده
• 100 گرم دنبه ریز خردشده
• 300 گرم ماست
• 1 عدد پیاز پوست کنده و خلالی خردشده
• 4 عدد فلفل کبابی ریز خردشده
• 5 حبه سیر پوست کنده و ریز خردشده
• نمک، فلفل سیاه و زردچوبه به اندازه لازم
• 1 قاشق غذاخوری روغن سرخ کردنی
• برنج زعفرانی، سبزی خوردن و چند قاچ لیمو برای سرو

دستور پخت

1. یک قاشق غذاخوری روغن سرخ کردنی را داخل ماهیتابه بریزید و روی حرارت میانه گاز قرار دهید تا روغن گرم گردد. سپس پیازها را داخل آن بریزید و آن قدر تفت دهید تا نرم شوند. سپس زردچوبه را به آن بیفزایید.

2. جگر و دنبه های ریز خردشده را داخل ماهیتابه بریزید و با پیاز هم بزنید و آن ها را به مدت 5 دقیقه تفت دهید. سپس فلفل های خردشده را به آن اضافه کنید و هم بزنید.

3. نمک و فلفل سیاه را طبق مزاج خود به غذا اضافه کنید تا مزه دار گردد. مخلوط مواد را روی حرارت میانه گاز به مدت 3 دقیقه دیگر هم بزنید و سپس از روی گاز بردارید.

4. مواد داخل ماهیتابه را در یک ظرف مناسب بریزید و با گوشت کوب، آن ها را له کنید.

5. در همین حین، سیر و ماست را در یک کاسه کوچک با هم مخلوط کنید و سپس آن ها را به جگر، دنبه و پیاز له شده بیفزایید.

6. ماست و سیر را به مواد داخل ماهیتابه اضافه کنید

7. چرتمه شما آماده است. این خورش لذیذ سمنانی را همراه با برنج زعفرانی، سبزی خوردن و چند قاچ لیمو ترش سرو کنید.

نکات مهم برای طبخ چرتمه

• چرتمه، مشابه واویشکا در استان گیلان و خوراک جغول بغول در استان زنجان است.
• جگر به نسبت گوشت، دیرتر هضم می گردد؛ اما مصرف آن به دلیل وجود آهن، برای افرادی که مشکل کم خونی دارند، بسیار مفید است.
• هرچه جگر و دنبه را ریزتر خرد کنید، هضم این غذا ساده تر است.
• شما می توانید به جای استفاده از جگر گوسفندی از جگر گاو بهره ببرید، البته در نظر داشته باشید که جگر گوسفند، راحت تر هضم می گردد.
• دلیل استفاده از فلفل در طرز تهیه چرتمه، یاری به هضم جگر است.
• برای زودتر سرخ شدن پیاز، در ابتدا پیازها را هم نزنید تا آب نیندازند.
• شما می توانید از دارچین هم در طبخ چرتمه بهره ببرید.
• جگر، طبع گرمی دارد. به همین خاطر برای متعادل کردن طبع این غذا از ماست که طبعی سرد و سیر که طبعی گرم دارد، استفاده می نمایند.
• هر 120 گرم جگر سرخ شده حدود 500 میلی گرم کلسترول دارد. توجه داشته باشید که کلسترول غذایی نباید به طور میانه از روزانه 300 میلی گرم تجاوز کند. البته مصرف تصادفی یک وعده جگر احتمالا مضر نیست، ولی اگر به بیماری قلبی دچار هستید یا کلسترول شما بالا است، از مصرف جگر خودداری کنید.

فواید و معایب استفاده از جگر

• جگر سیاه یا کبد، پایگاه اصلی متابولیسم مواد غذایی، دارویی، شیمیایی و سموم بدن حیوانات و منبع غنی ویتامین های گروه B، A، C، D، اسید فولیک، آهن، روی، مس، منگنز، سلنیوم و فسفر است.
• کارشناسان تغذیه، پروتئین موجود در جگر سیاه را از نظر ارزش غذایی، هم ردیف با پروئین گوشت در نظر می گیرند. البته آهن جگر، 2 تا 3 برابر گوشت گاو است و به همین خاطر، جگر، چربی بیشتری دارد. در نظر داشته باشید که کلسترول جگر سیاه نیز، دو برابر گوشت قرمز است و باید در مصرف آن، زیاده روی نکرد.
• ویتامین B12 جگر برای رشد طبیعی، نگهداری و سلامت بافت های عصبی و برای عمل طبیعی تشکیل خون ضروری است. این ویتامین بعلاوه بر ژن ها و ساخت سلول ها اثر می گذارد.
• ویتامین A از گروه ویتامین های محلول در چربی است که به رشد، سلامت پوست، بینایی و بالا رفتن مقاومت بدن در برابر عفونت ها یاری می نماید. این ویتامین بعلاوه موجب حفظ سلامتی مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و گوش داخلی می گردد.
• وقتی فردی بیش از حد مجاز جگر می خورد، مازاد ویتامین A در بدن وی انباشته می گردد و به مرور زمان، افزایش تدریجی این ویتامین، منجر به آسیب دیدگی کبد، خستگی و ناراحتی های دیگر می گردد. توجه داشته باشید که مصرف زیاد جگر در بعضی از افراد باعث بروز مسمومیت ناشی از ویتامین A می گردد.
• تنها منبع حیوانی حاوی ویتامین C، جگر است. همان طور که می دانید کمبود ویتامین C منجر به خون ریزی لثه، بهبود طولانی زخم ها، خون ریزی های زیرپوستی، خستگی، ضعف و بی حالی می گردد. ضمناً باید بدانید که ویتامین C باعث جذب کامل آهن می گردد.
• ویتامین E به تقویت مو، رویش مو و سلامت قلب یاری می نماید.

سفر به استان سمنان با طعم چرتمه

چرتمه، یکی از معروف ترین خورش های سمنانی است که بعید است شبیه به آن را تا به امروز دیده یا مزه نموده باشید. به شهر زیبا و دوست داشتنی سمنان سفر کنید و در یکی از رستوران های محلی و دنج این شهر، چرتمه پلو سفارش دهید. بوی وسوسه نماینده جگر در کنار طعم بی نظیر سیر، پیاز و دنبه، هر سلیقه ای را راضی خواهد نمود. چرتمه را روی پلو بریزید، چند قطره لیموی تازه روی آن بچکانید و از طعم و مزه بی نهایت خوش خوراک آن لذت ببرید.

آیا پیروز به طبخ چرتمه از مجموعه دستور پخت غذاهای ایرانی شده اید؟ اگر این طرز تهیه را دوست داشتید، حتما زیر همین مقاله، تجربه خود را برای ما و دیگر مخاطبین خبرنگاران بنویسید. از قلم نیاندازید که از چرتمه پلوی خود عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام ([email protected])، عکس های آن را با ما به اشتراک بگذارید.