امتحان و سلامت روان دانش آموزان - عاشقان علم الکترونیک

امتحان و سلامت روان دانش آموزان

نکاتی درباره بهداشت روانی در ایام امتحانات

ایام برگزاری امتحانات و حتی مدتی قبل از آن، شور و هیجان خاصی جوانان و نوجوان را فرا می گیرد. همین موضوع گاهی موجب تغییراتی در تغذیه، خواب و بهداشت آنها می گردد. نگرانی های دانش آموزان در ایام امتحانات، گاهی با فشار خانواده ها بیشتر می گردد، در حالی که باید با این مساله خیلی عاقلانه و منطقی برخورد کرد.

دانش آموز باید در طول سال، درس بخواند تا در ایام نزدیک به امتحان، مجبور نگردد با بی خوابی و نگرانی و در شرایط روحی نامطلوب بیش از حد توان خود فعالیت کند. اگر توجه داشته باشیم که استعداد همه افراد یکسان نیست، دانش آموز را به دلیل آنکه نمره امتحانی اش از نمره دانش آموز دیگری کمتر شده، ملامت نخواهیم کرد بلکه بر عکس به خاطر وظیفه شناسی او برای درس خواندن و انجام تکالیفش احساس رضایت و امتنان خواهیم داشت. هر امتحان، در واقع آزمونی است که به صورت مسابقه برگزار می گردد. بنابراین پیروزیت در کنکور یا سایر امتحانات فقط به اندازه فعالیت داوطلب ارتباط ندارد بلکه به فعالیت داوطلبان دیگر و استعدادهای آنها هم ارتباط دارد. بنابراین به هیچ اسم منطقی نیست که خانواده ها روی فرزندان خود فشار روحی بی جا وارد کنند و آنها را گرفتار نگرانی های مضاعف و آزاردهنده کنند. به طور خلاصه وظیفه دانش آموز یا داوطلب کنکور، درس خواندن، کوشش کردن و جدیت است؛ اما اگر وظیفه خود را به خوبی انجام داده ولی نتیجه امتحان باب میل او نیست، نباید این موضوع وسیله ای برای سرزنش او قرار گیرد. از طرف دیگر این سوال برای آنها و خانواده هایشان مطرح می گردد که مناسب ترین و برترین شیوه برخورد با آنان چگونه است؟ در اینجا به صورت مختصر، اما کاربردی مطالبی را بیان می کنیم که هم برای خانواده ها و هم برای فرزندان آنها مفید خواهد بود.

فشارهای عصبی موجب بروز استرس شده و نتایج بسیار منفی از جمله آثار فیزیولوژیکی مانند حساسیت به بیماری های معمولی، بیماری های قلبی و زخم معده، آثار روانی مانند محرومیت و تهاجم، اضطراب، افسردگی، فرسودگی و پریشانی، آثار شناختی مانند تقلیل نیروی تمرکز، حافظه ضعیف و اغتشاش فکری و آثار رفتاری مانند انجام کار نامناسب و غیبت را موجب می شوند.

برای مقابله با استرس و اضطراب در ایام امتحان و آزمون باید نکاتی را مورد توجه قرار داد که شامل اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت است.

اقدامات کوتاه مدت در مقابله با استرس

این اقدامات شامل برخورد مقطعی با مسایل و فشارهای ناشی از امتحانات به توضیح زیر است.

برنامه ریزی تحصیلی: این مورد از مهم ترین عوامل تخفیف فشار عصبی است. چنانچه برنامه ریزی بلندمدت با دقت و به نحو سنجیده انجام گردد، بدون تردید برنامه های میان مدت و کوتاه مدت در راستا مطلوب حرکت خواهند کرد. برعکس اگر برنامه ریزی بلندمدت به طور صحیح انجام نگردد کلیه برنامه های میان مدت و کوتاه مدت دچار اغتشاش شده و نتیجه مسلم آن بروز استرس شدید در دانشجو است.

مدیریت زمان: در این رابطه باید گفت که انسان به طور کلی دارای یک محدودیت زمانی 24 ساعته است که هر شخصی آن را به نحوی می گذارند. بدون تردید اگر برنامه ریزی زمانی درستی وجود داشته باشد و هر چیزی در جای خود انجام گردد، اختلاط و تداخل مسایل در اداره یا امور زندگی و تحصیلی به وجود نخواهد آمد و از بروز هرج و مرج در کارها جلوگیری خواهد شد. با اجرای مدیریت زمان علاوه بر اینکه برنامه های پرشتاب از بین خواهند رفت، هرگونه کار و برنامه ای در آرامش کامل اجرا خواهد شد.

تغذیه صحیح و ورزش: آنچه که در فصل امتحانات برای طبقه در حال تحصیل بسیار مورد تاکید قرار گرفته است، تغذیه صحیح و ورزش کردن است. افرادی که ورزش می کنند در بالا بردن آستانه تحمل فشار عصبی خود پیروز هستند و این کار باید طبق برنامه و به طور مرتب انجام گردد تا بتوان با دفع سموم بدن به تعادل و آرامش رسید.

تمدد اعصاب و مراقبه: آموزش تمدد اعصاب یا آرمیدگی و یا آرام بخشی عضلانی و مراقبه و تمرکز، تکنیک های بسیار مفیدی برای جایگزین کردن هیجانات عصبی و تنشی و احساسات با شرایط آرام و ملایم هستند که باید از طریق متخصصان و با شیوه های اصولی و صحیح به کار گرفته شوند تا آثار خود را ظاهر سازند.

تغییر تدریجی عکس العمل های رفتاری شناختی به فشار عصبی: این روش بر این نکته تاکید دارد که وقتی نمی توانیم دنیای اطراف خود را عوض کنیم، لااقل می توانیم عکس العمل های خود را تغییر داده و آنها را اصلاح کنیم و توانایی خود را در برخورد با فشارعصبی افزایش دهیم. در فصل امتحانات، ایجاد جو ساکت و آرام اهمیت دارد و در عوض از شرکت در مهمانی ها و تماشا و شنیدن برنامه های تلویزیونی و رادیویی- که از عوامل تخریب آرامش دانش آموز هستند- باید تا حد امکان پرهیز کرد. حالات رفتاری مناسب والدین موجب می گردد که فرزندان در حال تحصیل آنها در فصل امتحانات از آسودگی فکری بیشتری برخوردار شوند.

اقدامات بلندمدت در مقابله با استرس

رعایت اقدامات کوتاه مدت اگر چه برای دانشجویان و دانش آموزان به ویژه هنگام فصل امتحانات ضروری و ضروری است ولی کافی نیست زیرا تاثیر آن موقتی است و جنبه مسکن دارد، فردی که دچار حمله استرس شده برای نجات خود به هر توصیه ای عمل می نماید. او داروهای گوناگون مصرف می نماید، به ورزش و سرگرمی می پردازد، کتاب های متعدد در این زمینه مطالعه می نماید، به کلاس های یوگا و مدیتیشن و مراقبه می رود. مفتون آگهی های پرزرق و برق این گونه کلاس ها که بیشتر از شرایطی عصبی فرد استفاده تجاری و در واقع سوءاستفاده انسانی می کنند، می گردد و پس از مدت ها کوشش متوجه می گردد که در نقطه آغاز قرار گرفته است و ریشه استرس خشک نشده است و از مخمصه بیرون نیامده است. برای برخورد ریشه ای با معضل استرس راه های زیر توصیه شده است.

تقویت مبانی دینی: دورکیم می گوید: انسان موجودی دین ورز است و انسان دین ورز قدمتی بیشتر از انسان هوش ورز دارد. تحقیقات ثابت نموده که ایمان پایدار و داشتن اعتقادات دینی در حفاظت فرد در مقابل تنش ها و وسوسه های شیطانی بیشترین تاثیر را دارد. امروزه پزشکان برای معالجه بیماران روان نژند و روان پریش، کوشش در جهت استحکام استوانه های دینی فرد را در مرحله اول اهمیت قرار می دهند و به کار بردن دارو را به اسم روشی مکمل می دانند که به بیمار کمکی سطحی و موقتی می نماید. اجرا کردن دستورات الهی و سنت های نبوی در دفع فشار عصبی اهمیتی به سزا دارد به طوری که فرد در برابر شدیدترین ضربات عصبی چون درخت تناوری پایدار می ایستد. خدامحوری به جای خود محوری، تقویت ایمان و تلقین این موضوع که ... انسان خسران پذیر است مگر اینکه ایمان، عمل صالح و کشف سنت های الهی و در نهایت صبر چون او را از گزند بلیات و نوسانات روحی حفظ نماید... (سوره والعصر).

معتدل بودن: به عقیده فردریک پرلز انسان معتدل، انسان این مکان و این زمان است. به عقیده او انسان با احساس ایمنی در لحظه هستی زندگی می نماید و در می یابد که تنها واقعیت همین لحظه است و نیازی به نگریستن به پس و پیش ندارد. انسان معتدل زندانی رویدادها و اوهام نیست، بلکه نقاط ضعف و قدرتش را می شناسد و می پذیرد.

خروج از محدودیت: نفی همیشگی استرس امکان ندارد مگر اینکه فرد از محدودیت های خود بیرون آید. این محدودیت ها می توانند شامل بینش های محدود، خودخواهی ها، رقابت های مادی بی مورد و ستیز مداوم با خود و اطرفیان باشد. با خروج از محدودیت، فرد در مدار دیگری قرار می گیرد و عرفان و مسایل عرفانی را مورد توجه قرار می دهد. آمیختن باعرفان اسلامی و آنچه در دین اسلام آمده از جمله دستورات زندگی و شیوه های رفتاری موثرترین عوامل دفع کننده استرس هستند و انسان را روئین روان می سازند.

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون