قلعه شواز؛ یکی از قدیمی ترین جاذبه های یزد - عاشقان علم الکترونیک

به گفته محلی ها نام شواز تغییر یافته شب باد یا شاه باد است. وجه تسمیه نام روستا به بادهای شدیدی که شبها در روستا می وزد برمی گردد. به مرور زمان این نام عوض شد و به شواز تبدیل شد.

روستای شواز قدیمی ترین روستای شهرستان تفت است. این روستای قدیمی یک اثر باستانی مهم دارد که باعث معروفیت آن شده است. قلعه شواز که بر اساس یافته ها مهم ترین قلعه صخره ای کشور است باعث شده است که روستای شواز به یکی از مهم ترین منطقه ها یزد تبدیل گردد.

چطور به قلعه شواز برسیم؟

برای رسیدن به روستای شواز از شهرستان یزد به سمت ابرکوه حرکت کنید. بعد از طی مسیر به روستای علی آباد خواهید رسید. از آنجا به سمت روستای شواز راهتان را ادامه دهید. می توانید این روستای زیبا و خوش آب وهوا را در امتداد سلسله جبال شرکوه پیدا کنید.

برترین زمان برای تماشا قلعه شواز چه زمانی است؟

برترین زمان برای سفر به استان یزد و تماشا تماشای های اطراف آن مانند شهرستان تفت و قلعه شواز، اوایل بهار و اوایل پاییز است. یزد در این موقع از سال آب وهوای نسبتا خنک و مطبوعی دارد و برای مسافرت و گشت وگذار مناسب است.

چه چیزی در قلعه شواز انتظار شما را می کشد؟

وقتی به روستای شواز می رسید با چشم انداز بسیار زیبایی روبه رو خواهید شد. روستایی مسکونی که به صخره های بلندبالا و مرتفع چسبیده است. روبه روی روستا دشتی وسیع واقع شده است و چشم انداز ای درست نموده است که انگار روستا دامن خود را در این دشت پهن نموده است.

روستای شواز تماشای های زیادی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. اما مهم ترین و تماشای ترین جای روستا، قلعه شواز است.

قلعه شواز مهم ترین قلعه کوهستانی ایران به شمار میرود. این قلعه که دیرینه ترین قلعه استان یزد است بر صخره ای مرتفع به ارتفاع صدمتر بنا شده است و 5هزار متربع مساحت دارد. قلعه شواز در گذشته کاربری مسکونی داشته است. البته سدی محکم دربرابر تهاجم غارتگران هم به حساب می آمده است.

قدمت قلعه شواز به دوره ساسانی برمی گردد و به وضوح می توان آثار و ویژگی های معماری ساسانی را هم در آن پیدا کرد. نکته جالبی که در خصوص قلعه شواز وجود دارد، مصالح به کار رفته در آن است.

مصالحی که در قسمت داخلی قلعه به کار رفته است شامل خشت، گل و سنگ است. آنها این مصالح را بالا ملات کاه و گل به هم پیوند دادند و بنایی مسحتکم خلق کردند. نکته جالب تر اینکه پیشینیان و نیاکان ما با خردمندی تمام توانسته اند سنگ های بزرگ را تا ارتفاع یکصد متری بالا ببرند و در نمای بیرونی قلعه از آن استفاده نمایند.

استفاده از سنگ در نمای بیرونی قلعه، علتی کاملا امنیتی داشته است. در دوره ساسانی مرسوم بوده است که در ساخت نمای بیرونی قلعه ها، برای مصون ماندن آنها از شر دشمنان و غیرقابل نفوذ و دسترس کردن آنها، از سنگ استفاده می کردند.

درواقع قلعه شواز از دو جنس مصالح ساخته شده است. خشت و گل برای قسمت های داخلی و سنگ برای نمای بیرونی. جالب است که بدانید قسمتی از طاق قلعه بااستفاده از چوب درختان ساخته شده است. اما این چوب پس از گذشت قرن ها همچنان مستحکم و بادوام مانده است. گفته می گردد چوب به کار رفته در ساخت قلعه شواز، از چوب درختان سنجد باشد.

جالب است بدانید که در ورودی قلعه شواز هم از یک تکه سنگ یکپارچه است که به افزایش امنیت آن یاری زیادی می نموده است. بعلاوه برج های قلعه برای دیده بانی به کار می رفتند.

درون قلعه آثاری کشف شده اند که نشان می دهند زندگی کاملی در شواز جریان داشته است. وجود مغازه هایی که در قلعه ساخته شده بودند یکی از پررنگ ترین نشانه های زندگی دسته جمعی درون قلعه شواز است.

همانطور که قبلا اشاره کردیم، کاربری قلعه شواز از دوره ساسانی به صورت فعال بوده است. قلعه تمام ویژگی های طراحی و معماری دوره ساسانی را دارد. وجود طاق و قوس در نمای داخلی و بیرونی این قلعه، از بارزترین ویژگی های طراحی ساسانی قلعه شواز است. یکی از سنگ نگاره های کشف شده در داخل قلعه، سنگ نگاره ای بسیار قدیمی است که تخمین زده می گردد قدمت آن به قرن ششم برسد. این سنگ نگاره در معین تاریخ قلعه و کاربری آن اهمیت بسیار زیادی دارد.

دیگر تماشای های روستای شواز

روستای شواز تماشای های دیگری هم دارد. اگر به روستای شواز سر زدید، فقط به تماشای قلعه آن نروید. این روستای تاریخی تماشای های زیادی را در دل خود جا داده است که انگار راز و رمز آنها در تاریخ جا مانده اند.

آبشار شواز

یکی از تماشای های روستای شواز آبشار این روستاست که به آبشار تلخ و شور معروفیت دارد. این آبشار در منطقه ای خارج از روستا میان صخره ها قرار گرفته است. نکته جالب در خصوص آبشار مزه تلخ و شوری است که آب آن دارد.

آبی که از آبشار شواز بیرون می زند منفذ مشخصی ندارد. در واقع اگر به آبشار نگاه کنید، جوی باریکی از آب را می بینید که از هر نقطه زمین بیرون زده و جاری شده است. رسوبات نگینی بستر آبشار و آبی که روی آنها جاریست، چشم انداز زیبایی به این آبشار بخشیده است.

این آبشار روی دره ای واقع شده است که به خاطر فرسایش آب ایجاد شده است. از طرفی درختچه های کوچک و زیبای کویری که عضوی جدانشدنی از طبیعت کویر هستند در اطراف آبشار شواز به چشم می خورند که این آبشار زیبا را متفاوت و متمایز از سایر پدیده های طبیعی مشابه شان نموده اند.

گورستان شواز

دیگر از تماشای های روستای شواز گورستان تاریخی این شهر است. این گورستان که قدمت زیادی دارد شکلی عجیب و مرموز دارد. بالای بسیاری از قبور قبرستان شواز سنگ های کلفت و با ارتفاع بیش از نیم متر نصب نموده اند.

هنوز معلوم نشده است که اصلا چرا این سنگ ها روی قبرها وجود داشته اند و کاربری آنها چه بوده است. این سنگ ها بدون هیچگونه تراش و کنده کاری روی قبرها وجوددارند. این قبرستان حدودا 40 قبر دارد.

قبرستان شواز در سال 1382 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.