آمار هزینه و درآمد ایرانی ها چقدر واقعی است؟ - عاشقان علم الکترونیک

ایسنا نوشت: مرکز آمار ایران در روزهای گذشته نتایج طرحی با عنوان هزینه و درآمدهای خانوارهای شهری را در سال 1397 منتشر کرد که بر اساس آن متوسط درآمد خانوارهای ایرانی در این سال 43 میلیون تومان و هزینه های آنها نیز 39 میلیون تومان برآورد شده بود. از طرف دیگر بر اساس همین آمار متوسط هزینه های خانوارهای شهری در سال 1397 به نسبت سال قبل از آن 19.3 درصد افزایش داشته است.

این نرخ 19 درصدی افزایش هزینه ها و البته متوسط درآمد 43 میلیون تومانی مورد انتقاد بعضی از مخاطبان ایسنا نهاده شد و این آمارها را برخلاف شرایط خود احساس می کردند. در همین باره نظرات بعضی از اقتصاددان ها را درباره این آمارهای مرکز آمار جویا شدیم.

• تورم با هزینه فرق دارد

پویا علاءالدینی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران - در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به آمارهای مرکز آمار مبنی بر افزایش 19 درصدی هزینه خانوارهای شهری در این باره اظهار کرد: هزینه های خانوار لزوما با تورم یکسان نیست. بر این اساس خانوارها در سال 1397 به دلیل افزایش تورم هزینه های خود را کاهش داده اند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بعضی از افزایش تورم در بعضی اقلام لزوما به معنای افزایش هزینه ها هم نیست، ادامه داد: برای مثال ممکن است یک خانوار تا پیش از سال 1397 و بروز جهش تورمی موقع خرید از یک کالای خاص چند عدد خریده باشد اما بعد از تورم مصرف خود را کاهش داده باشد یا اینکه به دلیل افزایش تورم از رفتن به رستوران صرف نظر نموده باشند.

• تورم تقاضا را هم پایین می آورد

در ادامه بحث درباره آمارهای مرکز آمار درباره نرخ تورم کمیل طیبی - عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان - با بیان اینکه پدیده تورم از یک طرف قدرت خرید و از طرف دیگر سطح تقاضا را پایین می آورد، اظهار کرد: نرخ 19 درصدی افزایش هزینه ها در سال 1397 و کمتر بودن آن نسبت به نرخ تورم در این سال به این معنا است که بسیاری از خانوارها الگوی مصرف خود را تغییر داده اند و برای مثال از هزینه های تفریح و گردش خود کم نموده اند تا هزینه ها را پایین بیاورند.

این اقتصاددان همچنین با انتقاد از محاسبه قیمت رسمی کالاها در آمارگیزی های مرکز آمار و تفاوت آن با قیمت واقعی این کالاها در بازار گفت که آن چیزی که در این شرایط قدرت خرید را بهتر نشان می دهد وضعیت درآمدی افراد است.

او همچنین به آمار 43 میلیون تومانی درآمد خانوارهای شهری نیز اشاره و اظهار کرد: اگر درآمدها را ماهیان بین حداقل دو میلیون تومان تا 15 میلیون توما در نظر بگیرم، به دست آمدن رقم 43 میلیون تومان در برآورد درآمدهای شهروندان امری منطقی به نظر می رسد.

• در بعضی سبدها وزن اقلام یارانه ای بیشتر است

با این حال یک اقتصاددان دیگر معتقد است که احتمال استفاده از ترفندهای آماری برای بهتر کردن آمارها وجود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر تشخیص قطعی صحت آمارها مشکل است با این حال آن چیزی که معین است این است که قیمت بسیاری از کالاها از 50 تا 100 درصد هم افزایش پیدا نموده است اما ممکن است که مردم از همه این کالاهایی که گران شده اند به یک نسبت استفاده نکنند.

عبدالحسین ساسان با بیان اینکه قیمت بسیاری از کالاها به صورت یارانه ای کنترل شده است، گفت که برای مثال نان به صورت یارانه ای تنظیم می گردد و چون این کالا در سبد مصرف خانوارهای فقیرتر وزن بیشتری دارد ممکن است تاثیر گرانی دیگر اقلام را در مجموع کنترل کند.

او با تاکید بر اینکه آمارهای خوراکی در مرکز آمار به صورت وزنی محاسبه می گردد، اضافه کرد: در بعضی از خانوارها ممکن است وزن اقلام یارانه ای بیشتر باشد و بنابراین روی نرخ کلی تورم هم تاثیر بگذارد با این حال نمی توان از افزایش قیمت کالاها و تاثیر آن بر روی هزینه ها در خانوارها غافل شد.